Skóra atopowa – objawy, pielęgnacja i najlepsze kosmetyki dla skóry z AZS

Co to jest AZS i jak wygląda skóra atopowa?

Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest przewlekłą chorobą skóry o podłożu alergicznym i zaburzeniach w funkcjonowaniu układu odpornościowego. U osób z AZS bariera ochronna skóry jest osłabiona, co sprawia, że łatwiej traci ona wilgoć i staje się bardziej wrażliwa na działanie czynników zewnętrznych, tj. detergenty, zanieczyszczenia czy alergeny. W efekcie szkodliwe substancje mogą łatwiej przenikać do głębszych warstw skóry, wywołując reakcje zapalne i objawy uczuleniowe.

Umiejscowienie zmian skórnych oraz ich nasilenie mogą się różnić w zależności od wieku chorego. Na atopowe zapalenie skóry najczęściej cierpią dzieci w okresie niemowlęcym lub wczesnym dzieciństwie, jednak schorzenie to może też pojawić się u osób dorosłych.

Jak wygląda AZS?

Skóra atopowa cechuje się charakterystycznym wyglądem, szczególnie widocznym w fazach nasilenia się objawów. Jest nadmiernie sucha, szorstka w dotyku i pozbawiona naturalnego połysku. Często pojawiają się na niej zaczerwienienia oraz oznaki stanu zapalnego – skóra może być napięta, podrażniona, a czasem cieplejsza niż zwykle. Jednym z najbardziej uciążliwych objawów jest swędzenie, które bywa na tyle silne, że zmusza do intensywnego drapania. To z kolei może skutkować uszkodzeniem naskórka i zwiększoną podatnością na infekcje bakteryjne.

AZS często ma podłoże genetyczne – jeśli w rodzinie występowały przypadki atopii, ryzyko zachorowania wzrasta, zwłaszcza u dzieci. Choroba może ujawnić się dopiero w dorosłości, pod wpływem działania niekorzystnych czynników środowiskowych, tj.  zanieczyszczone powietrze, przewlekły stres, niska wilgotność czy nagłe zmiany temperatur. AZS może też współwystępować z defektem bariery naskórkowej i mieć podłoże immunologiczne. Wtedy na nasilenie się jego symptomów będą miały wpływ:

• dokuczliwe alergeny (np. roztocza, pyłki roślin, sierść zwierząt czy grzyby),
• niektóre składniki pokarmowe,
• substancje chemiczne obecne w kosmetykach i detergentach,
• ubrania z drażniących materiałów,
• schorzenia, tj. astma czy alergiczny nieżyt nosa.

Objawy atopowego zapalenia skóry

AZS ma charakter przewlekły i nawrotowy. Oznacza to, że okresy zaostrzeń przeplatają się z fazami remisji, czyli chwilowego ustąpienia symptomów. Głównym objawem atopowego zapalenia skóry jest przede wszystkim silnym świąd. Towarzyszy mu nadmierna suchość skóry, która może prowadzić do łuszczenia się naskórka, powstawania obrzęku, grudek, a nawet pęknięć. Skóra staje się szorstka, podrażniona i bardzo wrażliwa na dotyk oraz działanie czynników zewnętrznych.

Umiejscowienie objawów AZS różni się w zależności od wieku:

• u niemowląt – najczęściej pojawiają się na twarzy, policzkach, skórze głowy i tułowiu;
• u starszych dzieci – zmiany lokalizują się głównie w zgięciach łokci, pod kolanami, na nadgarstkach i szyi;
• z kolei u dorosłych – najszybciej pojawiają się na dłoniach, twarzy (na powiekach,  wokół ust i uszu), ale występują też w zgięciach łokci, kolan oraz na szyi i grzbietach rąk.

W fazach zaostrzenia się choroby AZS, mogą występować też objawy podobne do łojotokowego zapalenia skóry, któremu towarzyszą: powstawanie łusek i sączenie ze zmian skórnych. Należy pamiętać jednak, że są to dwa różne schorzenia, dlatego każdy podejrzany objaw należy skonsultować z dermatologiem.

Pielęgnacja skóry atopowej – co warto wiedzieć?

Codzienna, pielęgnacja i nawilżanie skóry, mogą znacząco wydłużyć czas remisji i poprawić komfort życia osób zmagających się z AZS. Warto zatem sięgnąć po dermokosmetyki przeznaczone do łagodzenia objawów oraz postawić na kąpiele emoliencyjne. To doskonały sposób na walkę z przesuszeniem i ochronę naskórka. Należy wybierać preparaty, które efektywnie wchłaniają wilgoć, a następnie zatrzymują ją w skórze.

Po kąpieli zaleca się nałożenie odpowiedniego kremu lub balsamu, które będą tworzyć na skórze płaszcz hydrolipidowy. Szczególnie ważne jest to w okresach letnich, zimowych oraz w czasie wzmożonej aktywności alergenów, gdy skóra jest bardziej podatna na podrażnienia.

Regularna pielęgnacja to jednak nie wszystko, w łagodzeniu symptomów AZS, trzeba pamiętać też o unikaniu detergentów, silnych środków czyszczących, perfumowanych kosmetyków i twardej wody, które mogą uszkadzać barierę ochronną skóry i wywoływać reakcje uczuleniowe.

W przypadku makijażu warto sięgać po produkty hipoalergiczne o prostym, naturalnym składzie, wzbogaconym o minerały i składniki nawilżające. Przed nałożeniem makijażu, należy odpowiednio nawilżyć skórę, aby zapewnić jej właściwą ochronę i zapobiec jej przesuszeniu. Z kolei demakijaż trzeba wykonać przy użyciu delikatnych środków, np. płynów micelarnych lub olejków oczyszczających, które nie podrażniają skóry.

Znaczenie w pielęgnacji skóry atopowej ma również odpowiednie odżywianie. Osoby z AZS powinny unikać pokarmów nasilających u nich alergie oraz wzbogacić dietę o kwasy omega-3 i witaminy wspierające zdrowie skóry. Ważny jest także wybór odzieży – najlepiej nosić ubrania z naturalnych tkanin, tj. bawełna, a unikać tych drażniących, jak np. wełna. Warto również pamiętać o negatywnym działaniu stresu i stosować techniki relaksacyjne, np. medytację.

Najlepsze kosmetyki do skóry atopowej dla dorosłych i dzieci

Skóra atopowa i bardzo sucha wymaga systematycznej pielęgnacji bezpiecznymi kosmetykami, które intensywnie nawilżają, regenerują barierę ochronną skóry i łagodzą podrażnienia. Należy też stosować kosmetyki o działaniu przeciwzapalnym, wzbogaconych o niacynamid lub srebro koloidalne, ponieważ pomagają w redukcji zaczerwienień, stanów zapalnych i przyspieszają gojenie się ran. Stosowanie odpowiednich kosmetyków do pielęgnacji skóry atopowej pomaga w utrzymaniu codziennego komfortu i zapobiega szybkim nawrotom objawów.

Czym kierować się przy wyborze kosmetyków do skóry atopowej?

Dla osób zmagających się z AZS najlepiej sprawdzają się łagodne preparaty myjące w formie płynów, żeli lub olejków, przeznaczone specjalnie dla skóry wrażliwej i atopowej. Takie kosmetyki zmniejszają podrażnienia i swędzenie, skutecznie nawilżając i przynosząc szybką ulgę. Wśród polecanych marek dla dorosłych znajdują się m.in. Dermedic, Dexeryl a dla dzieci – Oillan Baby czy niektóre olejki La Roche-Posay.

Podstawą pielęgnacji są również emolienty zawierające ektoinę, glicerynę, mocznik i prebiotyki, które głęboko nawilżają i chronią skórę. Do takich kosmetyków, najczęściej dostępnych w formie balsamów, należą produkty od: Uriage, SVR czy A-Derma. 

Niezbędnym elementem pielęgnacji są również kremy barierowe, które wspierają odbudowę warstwy hydrolipidowej i chronią skórę przed wpływem czynników zewnętrznych. Często wzbogacone są o filtry SPF, ceramidy, kwas hialuronowy i witaminę B5 – godne polecenia są produkty od La Roche-Posay lub Cetaphil oraz maści Eucerin.

Czego unikać w kosmetykach dla skóry z AZS?

W kosmetykach przeznaczonych do skóry atopowej należy unikać składników, które mogą ją dodatkowo podrażniać lub wywoływać reakcje alergiczne. Szczególnie odradzane są sztuczne zapachy, barwniki, alkohol, a także silne substancje myjące tj. SLS czy SLES, które mogą osłabiać barierę ochronną skóry i nasilać jej suchość.

Parabeny oraz olejki eteryczne również mogą działać drażniąco na skórę atopową. U niektórych osób uczulenie może wywołać nawet lanolina, mimo że jest to składnik natłuszczający. Z tego względu najlepszym wyborem będą hipoalergiczne kosmetyki, o prostym składzie testowane dermatologicznie i zlecone przez lekarza.

FAQ - Najczęstsze pytania o atopowe zapalenie skóry (AZS)

Atopowe zapalenie skóry to przewlekła i uciążliwa choroba skóry, która wymaga szczególnej uwagi i pielęgnacji. W tej sekcji odpowiadamy na najczęstsze pytania dotyczące objawów, przyczyn oraz sposobów radzenia sobie z AZS na co dzień.

Czym jest atopowe zapalenie skóry (AZS)?

AZS to przewlekła choroba skóry o podłożu alergicznym, w której osłabiona bariera naskórka prowadzi do suchości, podrażnień i stanów zapalnych.

Jak rozpoznać skórę atopową?

Skóra atopowa charakteryzuje się suchością, swędzeniem, zaczerwienieniem i łuszczeniem. U niemowląt zmiany są na twarzy i tułowiu, u dzieci w zgięciach, a u dorosłych na dłoniach i twarzy.

Co może powodować zaostrzenie objawów AZS?

Zaostrzenie objawów AZS mogą powodować alergeny, chemia w kosmetykach, stres, suche powietrze, ubrania z drażniących tkanin i nagłe zmiany temperatury.

Jak pielęgnować skórę atopową?

Do pielęgnacji skóry atopowej stosuj emolienty, delikatne kosmetyki, unikaj drażniących substancji, noś miękkie ubrania i dbaj o nawilżenie oraz redukcję stresu.

Jakie kosmetyki są odpowiednie dla skóry atopowej?

Dla skóry atopowej odpowiednie są delikatne żele, olejki i kremy z ektoiną, mocznikiem, ceramidami, SPF, witaminą B5 i składnikami przeciwzapalnymi (np. niacynamid).

Jakich składników unikać przy AZS?

Przy AZS należy unikać alkoholu, parabenów, olejków eterycznych, SLS/SLES, sztucznych zapachów, barwników i lanoliny.

Czy AZS można wyleczyć?

Nie, ale odpowiednia pielęgnacja i leczenie mogą znacząco złagodzić objawy i wydłużyć okresy remisji.